शारदीय नवरात्रि 2025 कब है

Shardiya Navratri 2025 Date: साल 2025 में शारदीय नवरात्रि कब है? जानें डेट और शुभ मुहूर्त


सनातन धर्म में नवरात्रि का विशेष महत्व होता है। इनमें शारदीय और चैत्र नवरात्रि विशेष धूमधाम से मनाई जाती हैं। साल में कुल चार नवरात्रियां पड़ती हैं—दो प्रत्यक्ष और दो गुप्त। नवरात्रि माघ, चैत्र, आषाढ़ और आश्विन मास में आती हैं। इनमें चैत्र और शारदीय नवरात्रि को प्रत्यक्ष नवरात्रि कहा जाता है और इनका धार्मिक महत्व अधिक होता है।

चैत्र नवरात्रि चैत्र मास, जबकि शारदीय नवरात्रि आश्विन मास में पड़ती है। इन दोनों नवरात्रियों में माता दुर्गा के नौ स्वरूपों की पूजा और उपासना की जाती है। भक्त इन नौ दिनों तक उपवास रखते हैं और देवी की आराधना में लीन रहते हैं। अगर आप यह जानना चाहते हैं कि 2025 में चैत्र और शारदीय नवरात्रि कब मनाई जाएगी, तो आइए जानते हैं विस्तार से।


साल 2025 में शारदीय नवरात्रि कब मनाई जाएगी?


हिंदू पंचांग के अनुसार, शारदीय नवरात्रि का विशेष महत्व होता है। इस दौरान जगह-जगह माता दुर्गा की प्रतिमा स्थापित की जाती है और श्रद्धालु भक्ति भाव से देवी की पूजा-अर्चना करते हैं।


तिथि और शुभ मुहूर्त:


शारदीय नवरात्रि 2025 की शुरुआत - 22 सितंबर 2025 (रात्रि 1:23 से)

शारदीय नवरात्रि का समापन - 2 अक्टूबर 2025 (रात्रि 2:55 पर)

उदयातिथि के अनुसार नवरात्रि प्रारंभ - 22 सितंबर 2025

घटस्थापना का शुभ मुहूर्त - 22 सितंबर को सुबह 6:09 से 8:06 तक

अभिजीत मुहूर्त में घटस्थापना - 11:49 से 12:38 तक


नवरात्रि का आध्यात्मिक महत्व

नवरात्रि के दौरान माता दुर्गा के नौ स्वरूपों की पूजा की जाती है। देवी के ये नौ स्वरूप हैं—

  • मां शैलपुत्री
  • मां ब्रह्मचारिणी
  • मां चंद्रघंटा
  • मां कूष्मांडा
  • मां स्कंदमाता
  • मां कात्यायनी
  • मां कालरात्रि
  • मां महागौरी
  • मां सिद्धिदात्री

नवरात्रि के दौरान दुर्गा सप्तशती का पाठ करना अत्यंत फलदायी माना जाता है। धार्मिक मान्यता है कि जो व्यक्ति नवरात्रि में श्रद्धापूर्वक दुर्गा सप्तशती का पाठ करता है, वह भय, बाधा, चिंता और शत्रुओं से मुक्त हो जाता है।


नवदुर्गा मंत्र

  1. मां शैलपुत्री बीज मंत्र: ह्रीं शिवायै नम:स्तुति मंत्र: या देवी सर्वभू‍तेषु मां शैलपुत्री रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥
  2. मां ब्रह्मचारिणी बीज मंत्र: ह्रीं श्री अम्बिकायै नम:स्तुति मंत्र: या देवी सर्वभू‍तेषु मां ब्रह्मचारिणी रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥
  3. मां चंद्रघंटा बीज मंत्र: ऐं श्रीं शक्तयै नम:स्तुति मंत्र: या देवी सर्वभू‍तेषु मां चन्द्रघण्टा रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥
  4.  मां कूष्मांडा बीज मंत्र: ऐं ह्री देव्यै नम:स्तुति मंत्र: या देवी सर्वभू‍तेषु मां कूष्माण्डा रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥
  5.  मां स्कंदमाता बीज मंत्र: ह्रीं क्लीं स्वमिन्यै नम:स्तुति मंत्र: या देवी सर्वभू‍तेषु मां स्कन्दमाता रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥
  6. मां कात्यायनी बीज मंत्र: क्लीं श्री त्रिनेत्रायै नम:स्तुति मंत्र: या देवी सर्वभू‍तेषु मां कात्यायनी रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥
  7. मां कालरात्रि बीज मंत्र: क्लीं ऐं श्री कालिकायै नम:स्तुति मंत्र: या देवी सर्वभू‍तेषु मां कालरात्रि रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥
  8.  मां महागौरी बीज मंत्र: श्री क्लीं ह्रीं वरदायै नम:स्तुति मंत्र: या देवी सर्वभू‍तेषु मां महागौरी रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥
  9. मां सिद्धिदात्री बीज मंत्र: ह्रीं क्लीं ऐं सिद्धये नम:स्तुति मंत्र: या देवी सर्वभू‍तेषु मां सिद्धिदात्री रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥



मां जगजननी की आरती 


जगजननी जय! जय!!

माँ! जगजननी जय! जय!!

भयहारिणि, भवतारिणि,

माँ भवभामिनि जय! जय ॥

जगजननी जय जय..॥

तू ही सत-चित-सुखमय,

शुद्ध ब्रह्मरूपा ।

सत्य सनातन सुन्दर,

पर-शिव सुर-भूपा ॥

जगजननी जय जय..॥


आदि अनादि अनामय,

अविचल अविनाशी ।

अमल अनन्त अगोचर,

अज आनँदराशी ॥

जगजननी जय जय..॥


अविकारी, अघहारी,

अकल, कलाधारी ।

कर्त्ता विधि, भर्त्ता हरि,

हर सँहारकारी ॥

जगजननी जय जय..॥


तू विधिवधू, रमा,

तू उमा, महामाया ।

मूल प्रकृति विद्या तू,

तू जननी, जाया ॥

जगजननी जय जय..॥


राम, कृष्ण तू, सीता,

व्रजरानी राधा ।

तू वांछाकल्पद्रुम,

हारिणि सब बाधा ॥

जगजननी जय जय..॥


दश विद्या, नव दुर्गा,

नानाशस्त्रकरा ।

अष्टमातृका, योगिनि,

नव नव रूप धरा ॥

जगजननी जय जय..॥


तू परधामनिवासिनि,

महाविलासिनि तू ।

तू ही श्मशानविहारिणि,

ताण्डवलासिनि तू ॥

जगजननी जय जय..॥


सुर-मुनि-मोहिनि सौम्या,

तू शोभाऽऽधारा ।

विवसन विकट-सरुपा,

प्रलयमयी धारा ॥

जगजननी जय जय..॥


तू ही स्नेह-सुधामयि,

तू अति गरलमना ।

रत्नविभूषित तू ही,

तू ही अस्थि-तना ॥

जगजननी जय जय..॥


मूलाधारनिवासिनि,

इह-पर-सिद्धिप्रदे ।

कालातीता काली,

कमला तू वरदे ॥

जगजननी जय जय..॥


शक्ति शक्तिधर तू ही,

नित्य अभेदमयी ।

भेदप्रदर्शिनि वाणी,

विमले! वेदत्रयी ॥

जगजननी जय जय..॥


हम अति दीन दुखी माँ!,

विपत-जाल घेरे ।

हैं कपूत अति कपटी,

पर बालक तेरे ॥

जगजननी जय जय..॥


निज स्वभाववश जननी!,

दयादृष्टि कीजै ।

करुणा कर करुणामयि!

चरण-शरण दीजै ॥

जगजननी जय जय..॥


जगजननी जय! जय!!

माँ! जगजननी जय! जय!!

भयहारिणि, भवतारिणि,

माँ भवभामिनि जय! जय ॥

जगजननी जय जय..॥


डिसक्लेमर

'इस लेख में दी गई जानकारी/सामग्री/गणना की प्रामाणिकता या विश्वसनीयता की गारंटी नहीं है। सूचना के विभिन्न माध्यमों/ज्योतिषियों/पंचांग/प्रवचनों/धार्मिक मान्यताओं/धर्मग्रंथों से संकलित करके यह सूचना आप तक प्रेषित की गई हैं। हमारा उद्देश्य सिर्फ सूचना पहुंचाना है, पाठक या उपयोगकर्ता इसे सिर्फ सूचना समझकर ही लें। इसके अतिरिक्त इसके किसी भी तरह से उपयोग की जिम्मेदारी स्वयं उपयोगकर्ता या पाठक की ही होगी।

यह भी जाने